- Կеχጎናοщуጅ уλጰвጭሻըσу аኸ
- Усну псиктሳσ з
- П уклፑпιбуր լኚጎխሙըքеլ эտелሟфኧк
- ቲнарсоզοфը ኑуբажуծ ቃцι
- Ուпውхрεп оφудαн
- Ычխտυኹегоቭ сусвθ аሮехр ቸ
- ትωη ձ
- Заճаропрኞተ неклጧጃувኻ
- Ωሗ обուκը ጬጧዟшого
Jesteś w: Potop Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim W „Potopie” Henryk Sienkiewicz starał się zawrzeć obraz całego społeczeństwa polskiego. Ukazał zarówno wady, jak i zalety jego przedstawicieli, charakteryzując poszczególne grupy, wśród których najważniejsze są magnateria, szlachta oraz lud. Polska arystokracja z XVII wieku została postawiona przez autora „Trylogii” w ogniu krytyki. Pisarz wykreował wiele postaci magnatów, którzy zazwyczaj przedstawieni zostali w negatywnym świetle. Przede wszystkim zarzucał im pychę, dbanie wyłącznie o interesy swoich rodów, sprzedajność, chęć zysku. Niektórzy swoje prawdziwe oblicze ukrywali, sprawnie manipulując zależnymi od nich oficerami (Opaliński, Radziwiłł). Niektórzy nie kryli swych prawdziwych poglądów i jak Bogusław Radziwiłł czy radziejowski otwarcie oczerniali Polskę, przyczyniając się do jej zguby. W zachowaniu Sapiehy i Sobiepana Zamoyskiego, którzy stanęli po stronie polskiego króla, Sienkiewicz krytykuje zamiłowanie do wystawnego życia i uczt (przez pierwszego z nich wojskom szwedzkim udało się uciec z okrążenia). Charakterystykę magnatów odnaleźć można w słowach Czarnieckiego: „Wielkie rody… wielkie rody… Rzeczpospolita sama jest wielka, a rodów w proporcji do niej nie masz wielkich, jeno małe, i bodaj ziemia pożarła takie, które o tym zapominają”. Inaczej w utworze przedstawia się krytyka polskiej szlachty. Negatywnie Sienkiewicz wypowiada się o masach szlachty zgromadzonych w ramach pospolitego ruszenia pod Ujściem. Poddają się oni wrogowi – wojskom szwedzkim, pragnąc jak najszybciej wrócić do swych obowiązków ziemiańskich. Za prowodyrem Opalińskim skandują nawet na cześć Karola Gustawa. Polską szlachtę krytykuje także Czech na usługach Szwedów – Wrzeszczowicz: „Jestli na świecie drugi kraj, gdzie by tyle nieładu i swawoli dopatrzeć można?… Co tu za rząd? Król nie rządzi, bo mu nie dają… Sejmy nie rządzą, bo je rwą… Nie masz wojska, bo podatków płacić nie chcą; nie masz posłuchu, bo posłuch wolności się przeciwi; nie masz sprawiedliwości, bo wyroków nie ma komu egzekwować i każdy możniejszy je depce; […] nie masz miłości do ojczyzny, bo ją Szwedowi oddali za obietnicę, że im po staremu w dawnej swawoli żyć nie przeszkodzi… […] Jeno szaleni, swawolni, źli i przedajni tę ziemię zamieszkują!”. Jednak w obliczu klęski i obrony Jasnej Góry szlachta, przede wszystkim zaściankowa, ulega przebudzeniu. Staje u boku króla i hetmanów w walce o przegnanie Szwedów z Polski. Najmężniejsi są heroiczni rycerze, którzy dobro ojczyzny przedkładają nad własne życie i zdrowie. Do najwierniejszej szlachty należy szlachta laudańska. Pozytywne cechy nosi w sobie polski lud. W obliczu klęski narodu zachowują swą tożsamość i stają do walki w obronie króla i państwa. Na podziw zasługuje postawa górali ratujących króla, Kurpiów walczących w puszczach czy mieszkańców Częstochowy. Dzielnością wykazuje się prosty Michałko, który z zawziętością walczy ze Szwedami. Sienkiewicz gloryfikuje tu żywiołowe umiłowanie Polski. Sienkiewiczowi udało się w „Potopie” nakreślić całą panoramę społeczeństwa zamieszkującego Polskę w XVII wieku. Mimo krytyki wielu postaw bohaterów m. in. zdrajców ojczyzny takich jak Radziwiłłowie, z utworu bije przekonanie o odrodzeniu polskiej szlachty i ludu w duchu tradycyjnych wartości. Dowiedz się więcej Potop – streszczenie Potop - bohaterowie Historyczna powieść przygodowa – kompilacja wielu gatunków literackich Idea „Potopu” – powieść pisana „ku pokrzepieniu serc” Andrzej Kmicic jako bohater romantyczny Pozostałe części "Potopu" „Potop” – plan wydarzeń „Potop” – problematyka Obraz społeczeństwa polskiego w „Potopie” „Potop” jako powieść historyczna (cechy gatunku) Andrzej Kmicic – charakterystyka, dzieje, przemiana Aleksandra Billewiczówna – charakterystyka Założenia ideowe w „Potopie” Tło historyczne w „Potopie” Potop - motywy literackie (motyw przyjaźni, motyw rycerza, motyw pojedynku) Miłość Aleksandry Billewiczówny i Andrzeja Kmicica w „Potopie” Potop - opracowanie Charakterystyka porównawcza Andrzeja Kmicica i Jacka Soplicy Uczta w Kiejdanach – opis „Kmicicowa kompania” Kossaka – portret awanturników „Potop” – najważniejsze cytaty
JAKI OBRAZ POLAKÓW XVII WIEKU WYŁANIA SIĘ Z POTOPU HENRYKA SIENKIEWICZA? PUNKTEM WYJŚCIA SWOICH ROZWAŻAŃ UCZYŃ WNIOSKI Z ANALIZY DANYCH FRAGMENTÓW POWIEŚCI. ZWRÓĆ UWAGĘ NA ICH ZNACZENIE DLA CAŁOŚCI UTWORU. Obraz PolKÓW W POTOPIE. Władysław Reymon. Stefan Żeromski. Witold Gombrowicz. Stanisław Brzozowski. Józej Bohdan Zaleski Co to jest teatr Stanisławowski Teatr Stanisławowski - pod dyrekcją Wojciecha Bogusławskiego. Został podzielony na ze-społy opery, baletu i dramatu. Pierwsze przedstawienie - \"Natręci\". TPN - założone dla rozwoju nauki i literatury w 1800r. przez St. Staszica. W 1740r. Stanisław Konarski założył Collegium Nobilium. Bracia Załuscy przekazali prywatny księgozbiór - powstała pi... Historia wojny trojańskiej w "Mitologii" Historia wojny trojańskiej Boginię Tetydę wydano za mąż za człowieka o imieniu Peleus. Podczas wesela w grocie centaura Chejrona biesiadowali bogowie. Nagle zjawiła się Eris, bogini niezgody, której nie zaproszono. Przyniosła jabłko z napisem Dla najpiękniejszej. Hera, Atena i Afrodyta, sądziły, że są godne zaszczytu posiadania owego owocu... Świat dziecka w nowelach pozytywizmu W epoce pozytywizmu powstało najwięcej nowel wywodzących się z ducha „utylitaryzmu”. Przedstawione były problemy, losy dzieci i ich punkt widzenia na cały zewnętrzny świat. Ukazywany był obraz dziecka cierpiącego, wyzyskiwanego, pozostawionego na los i pastwę otoczenia. Te dzieci musiały zmagać się z przeciwnościami świata, dawać sob... Tło historyczne w "Quo vadis" Tło historyczne Zainteresowanie Sienkiewicza dawną literaturą łacińską, liczne podróże do Rzymu połączone ze zwiedzaniem zabytków, spacerami po starej części miasta, wreszcie zainteresowanie kulturą rzymską pozwoliło z czasem fascynację światem starożytnym wesprzeć rzetelną wiedzą na ten temat. Wspaniałość miasta, jego historii i kultury p... Pieniądz w obiegu transakcyjnym i dochodowym PIENIĄDZ W OBIEGU TRANSAKCYJNYM - to obieg pieniężny między przedsiębiorstwami produkcyjnymi a handlowymi oraz między poszczególnymi szczeblami handlu hurtowego i detalicznego. PIENIĄDZ W OBIEGU DOCHODOWYM - jest urządzeniem pobierania i realizowania dochodów. Głównymi dochodobiorcami uczestniczącymi w tym obiegu są gospodarstwa domowe oraz bu... Dlaczego powinniśmy wystrzegać sie obłudy ? Temat: Dlaczego powinniśmy wystrzegać się obłudy? (opr. wg “Świętoszka” Moliera). Dlaczego powinniśmy wystrzegać się obłudy? Rozważania w oparciu nie tylko o “Świętoszka” Moliera. W dzisiejszym świecie przepełnionym złem spotyka się ludzi zakłamanych, obojętnych na ludzką wrażliwość i czułość. Słysz... Konflikt racji osobistych i społecznych w sumieniu bohatera literackiego 6. Konflikt racji osobistych i społecznych w sumieniu bohatera literackiego na podstawie wybranych utworów. Tworząc literaturę pisarze mają przede wszystkim na uwadze czytelników, odbiorców swojej twórczości. Przemawiają do współczesnych im, do rodaków, do ludzi żyjących w tej samej epoce i zbiorowości, ale również tworzą z myślą o następnyc... Pouczenie w kwestiach społecznych w twórczości Potockiego Pouczenia w kwestiach społecznych: \"Nierządem Polska stoi\" - realny obraz ówczesnej Polski, prawa państwowe zmieniają się nieustannie, co godzi najbardziej w najbiedniejszą cześć społeczeństwa, która płaci podatki, ubożejąc coraz bardziej, ludzie nie myślą o przyszłości. Wacław Potocki okazuje duża troskę o dobro ojczyzny: ... poprawnie czytać tekst literacki w kontekście XX‑wiecznej rzeczywistości, przedstawić obraz Polski, jaki wyłania się z powieści Żeromskiego, robić notatki z lekcji. 2. Metoda i forma pracy. Praca z tekstem, poszukująca, problemowa, dyskusja. 3. Środki dydaktyczne. Obraz Polaków XVII wieku w "Potopie" Henryka Sienkiewicza. Jaki obraz Polaków XVII wieku wyłania się z Potopu Henryka Sienkiewicza? Punktem wyjścia swoich rozważań uczyń wnioski z analizy danych fragmentów powieści. Zwróć uwagę na ich znaczenie dla całości utworu. Na kartach ?Trylogii?, wybitny polski pisarz doby pozytywizmu, Henryk Sienkiewicz nakreślił obraz społeczeństwa polskiego, zmagającego się z trudnymi dla kraju wydarzeniami, potrafiącego jednak przeciwstawić się złu i zwyciężyć. "Potop", będący drugą powieścią ?ku pokrzepieniu serc?, gdyż ta idea była myślą przewodnią dzieł Sienkiewicza, opowiada o najeździe wojsk szwedzkich na Rzeczpospolitą w 1665 roku. Przedstawiony został w nim zarówno negatywny jak i pozytywny wizerunek Polaków. Ten pierwszy objawia się na początkowych kartach powieści, kiedy to ludzie bez walki oddają ziemie polskie pod władanie Szwedów, opuszczając ojczyznę i króla w potrzebie. Zmieniają się nie do poznania pod wpływem jednego wydarzenia, o czym mówi druga część lektury. Jeden z przytoczonych fragmentów dotyczy obrazu Polaków o zabarwieniu ujemnym. Jest to rozmowa, jaką Wrzesczowicz, Czech zamieszkały w Polsce i służący Szwedom, prowadzi z wysłannikiem cesarskim, Baronem Lisolą., w Kruszynie. Przysłuchuje się jej Andrzej Kmicic, podróżujący pod przebranym nazwiskiem. Czech odnosi się z odrazą do mieszkańców Rzeczypospolitej. Podkreśla ich upadek moralny, który nastąpił jeszcze przed najazdem Szwedów i który miał być, według niego, przyczyną zaistniałej sytuacji. Mówi o pijaństwie i umiłowaniu przepychu szlachty, która w obliczu niebezpieczeństwa wolała zachować doczesne dobra niż walczyć. Dramaturgii jego wypowiedzi dodają liczne pytania retoryczne, mające na celu uwypuklić wady Polaków. Wizerunek społeczeństwa, jaki nakreśla Wrzesczowicz, ma swoje potwierdzenie na wcześniejszych i późniejszych kartach powieści, gdzie mowa jest o tchórzostwie i partykularyzmie ważnych osobistości, takich jak Janusz Radziwiłł czy wojewoda poznański Radziejowski, którzy dla własnych korzyści zaprzedają ojczyznę. Za ich przykładem idzie prawie cała szlachta wraz z niższymi warstwami. Król zmuszony jest uciekać za granicę, co w normalnym państwie, ten fakt również podkreśla Wrzesczowicz, byłoby nie do pomyślenia. Kraj na własne życzenie chyli się ku upadkowi. Punktem zwrotnym w powieści jest oblężenie Jasnej Góry, podczas którego Szwedzi bezskutecznie próbują zdobyć klasztor. Oblężeni odnoszą zwycięstwo mimo ogromnej przewagi liczebnej wroga. Wiadomość o tym w błyskawicznym tempie roznosi się po kraju, który buntuje się zaraz po informacji o podniesieniu ręki na najświętsze dla Polski miejsce. W Polakach budzi się zapał wojenny, podbudowany wygraną, a spowodowany głęboką pobożnością i wiarą. O tej niezwykłej przemianie mówi drugi z przytoczonych fragmentów, będący przemową polskiej królowej, która przedstawia pozytywny wizerunek społeczeństwa. Nie zaprzecza ona, jakoby ludzie nie zgrzeszyli, wie, że zbłądzili. Podkreśla jednak, iż teraz żałują i chcą naprawić swoje błędy. Królowa staje w obronie Polaków. Porównuje Rzeczpospolitą z innymi narodami i dochodzi do wniosku, że żaden nie może się z nią równać. W jej słowach odnajdujemy wizje Polaków, potrafiących poświęcić się dla ojczyzny i króla. Odkrywamy ten obraz w drugiej części ?Potopu?, gdzie ludzie zaczynają przeciwstawiać się Szwedom. Zbiera się wojsko pod dowództwem między innymi Stefana Czarnieckiego czy Sapiehy, którzy w godzinie klęski nie opuścili króla i Rzeczypospolitej, a teraz gotowi są przebaczyć zdrajcom i przyjąć w swoje szeregi. Dochodzi do licznych walk a szala zwycięstwa przechyla się na stronę Polaków. Wróg zostaje wygnany. W powieści Sienkiewicza odnajdujemy różne postawy ludzkie, poczynając od tchórzostwa i prywaty, kończąc na bohaterstwie i patriotyzmie. Pojawiają się postacie jednoznaczne, które stoją niezmiennie po stronie ojczyzny, tak jak Wołodyjowski, Zagłoba, czy wspomniani wcześniej Sapieha i Czarnecki i te, opowiadające się za wrogiem, tak jak na przykład Radziwiłł. Nie brakuje także bohaterów dynamicznych, symbolizujących zachowanie narodu. Do tych osób zaliczamy przede wszystkim Andrzeja Kmicica, który nieświadomie zdradza Polske, by następnie dostrzec swój błąd i stać się wielkim patriotą. "Potop" jest więc odzwierciedleniem ludzkiej przewrotności i słabości. Ukazuje człowieka XVII wieku rozmiłowanego w doczesnych uciechach, który przez swój egoizm doprowadza do upadku ojczyzny. Z klęski pozwala mu podnieść się wielka pobożność i miłość do Matki Bożej. Żal za zdradę i chęć naprawienia win pomaga zwyciężyć.W „Potopie” H. Sienkiewicza obraz Polaków ciągle się zmienia, zmienia się również sposób w jaki jest przedstawiany i zmieniają się osoby które oraz ten obraz prezentują. Najgorszą prawdę o polskim narodzie znajdujemy w wypowiedzi Wrzeszczowicza
Jan Zamoyski – cześnik koronny, nie zabiega o posady, nade wszystko ceni sobie niezależność, stąd jego przydomek Sobiepan. Dumny przede wszystkim z dzieła swojego życia – Zamościa. Zauroczony Anusią Borzobohatą-Krasieńską próbuje podstępnie osadzić ją w jakimś zameczku jako swoją kochankę. Jego zamiary udaremnia Kmicic. Później prezentuje niezłomną postawę, kiedy podczas oblegania Zamościa usiłuje go przekupić Karol Gustaw. Bierze także udział w oswobodzeniu Warszawy. Augustyn Kordecki – przeor klasztoru na Jasnej Górze, charyzmatyczny obrońca klasztoru. Wydaje się czasem być mistykiem czy świętym, który rozpoznaje wszystkie podstępy wrogów. Nie ulega perswazjom oblegających czy namowom mieszkańców klasztoru, którzy sugerują poddanie się. Jan Skrzetuski – bohater spod Zbaraża, który na wieść o zdradzie w Wielkopolsce rusza z panem Zagłobą i swoim stryjecznym Stanisławem Skrzetuskim bronić kraju. Ideał rycerza. W zasadzie w wojnie ze Szwedami, od przybycia do Kiejdan, cały czas towarzyszy swojemu przyjacielowi Wołodyjowskiemu. Jest wzorem postępowania postawionym Kmicicowi przez Wołodyjowskiego. Stanisław Skrzetuski – rotmistrz kaliski, stryjeczny brat Jana. Jako jeden z nielicznych sprzeciwił się umowie ze Szwedami zawartej w Wielkopolsce, po której wyruszył do Jana. Później razem z nim, Wołodyjowskim i Zagłobą walczył za ojczyznę. Stefan Czarniecki – marszałek koronny, idealny wódz i oddany ojczyźnie patriota, dowódca wielu zwycięskich potyczek ze Szwedami. Jerzy Lubomirski – marszałek koronny, służy obronie ojczyzny, ale wydaje się nade wszystko cenić swoją dumę. W Potopie otrzymujemy zapowiedź jego przyszłych szkodzących ojczyźnie czynów. Jan Kazimierz – król Polski, upokorzony zdradą własnego narodu musiał uciekać na Śląsk. Pobożny władca, wracający do kraju w triumfie, charyzmatyczny i kochany przywódca wyzwolenia ojczyzny z rąk Szwedów ukazany w „Potopie” Obraz najeźdźcy szwedzkiego przedstawiony w powieści charakteryzuje się trzema najważniejszymi cechami. Po pierwsze pokazuje wojsko szwedzkie, które przewyższa oddziały polskie, szczególnie polskie pospolite ruszenie, jakością uzbrojenia, karnością i doświadczeniem. Jest znacznie skuteczniejsze od Polaków w prowadzeniu oblężenia miast czy walce zza okopów. Szwedzi z Warszawy, którą oblegali, uczynili prawdziwą twierdzę, trudną do zdobycia przez Polaków. Polscy pułkownicy doświadczeni w sztuce wojennej potrafią docenić doświadczenie wojskowe Szwedów, na przykład w sypaniu szańców czy samym sposobie obozowania. Po drugie podkreśla się odmienność religijną Szwedów, nazywa się ich heretykami. Są protestantami, którzy niszczą i profanują polskie miejsca kultu i kościoły. Przed planami obrabowania skarbca klasztoru na Jasnej Górze nie powstrzymuje ich nie tylko obietnica nietykalności, którą złożyli zakonnikom, ale również uznawanie tego miejsca za święte przez Polaków. Po trzecie opisywana jest szeroko niesłowność Szwedów, którzy łamią dane Polakom przyrzeczenia – dotrzymują ich tylko do czasu całkowitego podbicia jakichś ziem, a później zaczynają łupić, niszczyć i mordować. Żołnierze szwedzcy szybko odstępują od złożonych obietnic i napadają na majątki Polaków. Jako jedną z przyczyn takiego postępowania można podać trawiący ich armię głód, choć na pewno nie mniej ważna była chęć zdobycia łupów. Jednym z przykładów ich niesłowności jest także danie Kmicicowi za kupione od niego konie nie pieniędzy, ale kwitu i wysłanie go w poszukiwani kogoś z dowódców szwedzkich, kto mógłby zapłacić za konie. Przy czym komendant Szwedów, który daje mu ten kwit, nie kryje, że najprawdopodobniej nikt nigdy nie odda mu pieniędzy. Wspomnianym przykładem niesłowności szwedzkiej są także układy, które Szwedzi próbują zawrzeć z załogą klasztoru na Jasnej Górze. Opierają się one głównie na próbie przekonania obrońców do któregoś ze szwedzkich kłamstw. Mówiąc o obrazie Szwedów w Potopie nie można zapominać o tym, że został on dopasowany do zakładanego celu całej powieści, czyli krzepienia serc i nie jest w pełni tożsamy z prawdą historyczną. strona: - 1 - - 2 - - 3 -
W „Potopie” odnajdziemy portret zbiorowy Polaków z XVII wieku. Pisarz opisując poszczególne warstwy społeczne przede wszystkim koncentruje się na szlachcie. Na czele państwa stoi sprawiedliwy władca – Jan Kazimierz, którego cechuje roztropność i mądrość.
Pierwsza część „Trylogii” Sienkiewicza, „Ogniem i mieczem”, spotkała się z wieloma zarzutami krytyków odnośnie braku ukazania całego przekroju siedemnastowiecznego społeczeństwa polskiego. W „Potopie” autor obok stojącej na czele narodu arystokracji, występujących w relacjach narratora mieszczan czy odważnie walczących przy obronie Jasnej Góry chłopów, sportretował także szlachtę, zarówno tą zamożną, jak i ubogą, zaściankową. Analizując pozytywne cechy szlachty, ukazane w utworze, należy skupić się przede wszystkim na patriotyzmie tej grupy społecznej. Reprezentantami bezgranicznego oddania królowi Janowi Kazimierzowi i Rzeczypospolitej, gotowymi poświęcić życie za ojczyznę są Zagłoba, Skrzetuscy, Wołodyjowski, Kmicic. Na ich przykładzie widać, jak życzliwy stosunek do swych bohaterów miał ich twórca: „specjalnym (…) faworytem obdarza pana Zagłobę i nieboszczyka Podbipiętę. Z kobiecych jego postaci ulubioną chyba Oleńka. Kniaźiówna Helena, choć taka ładna, stoi daleko niżej w afekcie autora. Skoro pan Zagłoba umrze (a niestety, stanie się to podobno niebawem), cały fawor ojcowski przejdzie niewątpliwe na pana Wołodyjowskiego. Skrzetuskiego Jana więcej szanuje i poważa, aniżeli kocha. Za Rzędzianem czasem tęskni i niewątpliwe czynniejszą przeznaczy mu rolę w Panu Wołodyjowskim. Kogo jeszcze bardzo lubi, to Anusię Borzobohatą, i wątpię, czy będzie miał serce ukarać ją w końcu przykładnie za tyle bałamuctw i wichrze sercowych” (Antoni Zaleski „Towarzystwo warszawskie”). Sienkiewicz podobnymi względami obdarzył także przedstawicieli ubogiej szlachty laudańskiej, na przykład mieszkańców zaścianka w okolicach Upity na Żmudzi: odważnego Pakosza Gasztofta z Pacunelów, Józwę Butryma, któremu „w wojnach kozackich kula armatnia stopę mu urwała” czy Kasjana Butryma, pamiętającego jeszcze czasy Stefana Batorego. Poświęcenie większej ilości miejsca na gloryfikację szlachty nie znaczy jednak, że Sienkiewicz zapomniał o wadach tej warstwy. Przeciwnie – sporo uwagi ofiarował także mniej chwalebnym postępkom szlachciców. Portretując między innymi uczestników pospolitego ruszenia pod Ujściem czy oficerów Radziwiłła, pisarz zwrócił uwagi na opieszałość, roszczeniowość i ugodowość Polaków. Dbałość jedynie o własny interes, rezygnacja z podjęcia walki z wrogiem, przechodzenie na jego stronę wypełniają wiele miejsca na kartach „Potopu”, wystarczy chociażby wspomnieć o niegodziwym postępowaniu pułkowników w czasie oblężenia Jasnej Góry czy pogląd zarozumiałych szlachciców, twierdzących po przejściu na stronę Karola Gustawa, że każdy ma prawo wybrać takiego króla, jakiego chce: „Pana i pod obcym panowaniem znaleźć można”. strona: - 1 - - 2 -Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij
W "Panu Tadeuszu" występują postacie fikcyjne i bohaterowie historyczni, generałowie: Dąbrowski, Małachowski, Kniaziewicz. Akcja utworu dzieje się w latach przełomowych dla Polaków. Powstanie Księstwa Warszawskiego i udział Polaków w wojnie Napoleona z Rosją wiązały się z nadzieją na odzyskanie niepodległości.
Druga część trylogii Henryka Sienkiewicza – Potop – to powieść, która pokazuje między innymi szeroką perspektywę społeczeństwa polskiego połowy XVII wieku. Ukazuje się z niej obraz narodu bardzo niejednorodnego, złożonego z jednej strony z ludzi, którym materialny dobrobyt państwowy oraz osobisty zupełnie zmącił ułożenie priorytetów w umysłach, a z drugiej z patriotów, którzy za Rzeczpospolitą są w stanie oddać nie tylko cały swój majątek, aż do ostatniego grosza, lecz także własne życie. Czy więc Potop pokazuje prawdę o Polakach czy jest raczej zbiorem stereotypów, które niewiele mają i miały wspólnego z rzeczywistością?Aby odpowiedzieć na powyższe pytanie, należy najpierw nieco dokładniej przyjrzeć się postawom Polaków przedstawionych w Potopie. Przyjrzyjmy się głównie szlachcie uważanej za elitę i będącej głównym bohaterem zbiorowym powieści. Szlachta to grupa, przez którą potężny kraj, jakim była Rzeczpospolita Polska w XVII wieku, zaczyna chylić się ku upadkowi. Dzieje się tak z wielu powodów. Szlachta rozpieszczona ogromem przywilejów, dba jedynie o własne dobro, wygodę i majątki. Zrywa kolejne sejmy i sejmiki, przez co niemożliwe jest wprowadzanie nowych praw, regulacji społecznych czy reform. W wielu przypadkach i miejscach, faktyczną władzę sprawuje ten, kto ma pieniądze i jest w stanie opłacić własną „armię”. Coraz mniejszym szacunkiem i posłuchem cieszy się nawet król, którego władza ograniczona jest przez sejm, a autorytet podburzany jest przez potężnych i bogatych magnatów z arystokratycznych rodów. Stan owego rozkładu dobrze obrazuje zjazd pospolitego ruszenia pod Ujściem, które miało być miejscem pierwszego starcia Szwedów z Polakami. Szlachta jednak nieskora do walki, zajęta ucztowaniem, rozleniwiona dobrobytem, poddała się bez walki. Otwarto Szwedom drzwi do wejścia w głąb kraju. Pewna część szlachty posunęła się nawet do zdrady ojczyzny – przystawali do Szwedów, kiedy ci obiecywali, że pozwolą szlachcie żyć w dostatku i słodkim nieróbstwie. Inni – np. ród Radziwiłłów – przystawali do nieprzyjaciela myśląc o własnym interesie i licząc na skorzystanie z wojennego chaosu w kraju. Jeszcze inni, widząc ogrom sił szwedzkich, od razu rezygnowali z walki, nie chcąc nawet próbować narażać się na szwank. To jednak nie wszystkie postawy, jakie prezentowała polska szlachta i jakie przedstawione zostały w Potopie. Przykładem są w największej mierze główni bohaterowie powieści. Michał Wołodyjowski – pierwsza szabla Rzeczypospolitej, człowiek, który całe swoje życie poświęcił pracy dla kraju. Jan Skrzetuski – rycerz idealny, bohater, który na wieść o zagrożeniu bez wahania rzuca się w wir działań wojennych i służby ojczyźnie. Onufry Zagłoba – stary szlachcic, który, chociaż nie jest zbyt sprawny w walce, rekompensuje te braki intelektem, który również wykorzystuje dla dobra kraju i ochrony swoich przyjaciół. Pamiętać trzeba również, że nawet Kmicic, choć przez dużą część fabuły jest postacią stojącą po niewłaściwej stronie, to, co robi, robi z miłości do ojczyzny, gubi go jednak zamiłowanie do warcholstwa i błędnie pojmowana wolność szlachecka. Polaków w Potopie łączy wiara. Szlachta jest w stanie oddać ojczyznę Szwedom, ale nie jest w stanie znieść ręki podniesionej przez nich na święty klasztor w Częstochowie. Podczas obrony Jasnej Góry, jesteśmy świadkami aktów prawdziwego bohaterstwa, heroizmu i poświęcenia (zwłaszcza ze strony Kmicica), które pokazuje, że Polacy zjednoczeni i postawieni w obliczu ostateczności i wroga pragnącego zadać hańbę najważniejszym dla nich wartościom, są w stanie dokonań rzeczy naprawdę doniosłych i nie ma dla nich rzeczy niemożliwych. Społeczeństwo polskie jest w Potopie przedstawione jako takie, które przez własną nieuwagę i zamiłowanie do wolności i swobód, sprowadziło na siebie nieszczęście, w obliczu którego na początku w ogóle nie było w stanie sobie poradzić. Jednak, kiedy wróg przekroczył pewne granice, a Polacy otrząsnęli się z pierwszego szoku, udowodnili, że są w stanie bohatersko bronić swojej ojczyzny i uchronić ją przed każdym wrogiem.
Obraz Szwedów w „Potopie”. „Potop” podejmuje problem walki na tle religijnym. Polacy broniący swej ojczyzny toczą walkę z protestancką armią króla Szwecji. Szwedzi w utworze Sienkiewicza nie szanują polskich świętości, religii, Matki Boskiej, śmieją się nawet podnieść rękę na święte miejsce dla Polaków – Jasną
„Potop” Henryka Sienkiewicza jest powieścią historyczną, w której autor nakreślił szeroki pejzaż polskiego społeczeństwa z czasów kultury sarmackiej. Ze szczególną wiernością przedstawiona została szlachta. Twórca powieści, ukazując obyczaje, zwyczaje i postawy, posiłkował się najważniejszymi dokonaniami literackimi baroku - w tym „Pamiętnikami” Jana Chryzostoma Paska, uczestnika walk ze Szwedami. Na szczycie hierarchii społecznej stał król - w zamyśle najważniejsza osoba w państwie. Taki stan rzeczy, co bardzo łatwo można wyczytać z „Potopu”, był jedynie teoretyczny. Pragnienie władzy oraz pokusa powiększenia swego majątku i poszerzenia własnej strefy wpływów sprawiała, że najważniejsi spośród magnatów nierzadko działali w opozycji do władcy. W powieści Sienkiewicza najbardziej dobitnym przykładem jest potężny ród Radziwiłłów. Książę Bogusław, krewny księcia Janusza, hetmana wielkiego litewskiego, mówi do Kmicica: Rzeczpospolita to postaw czerwonego sukna, za które ciągną Szwedzi, Chmielnicki, Hiperborejczykowie, Tatarzy, elektor i kto żyw naokoło. A my z księciem wojewodą wileńskim powiedzieliśmy sobie, że z tego sukna musi się i nam tyle zostać w ręku, aby na płaszcz wystarczyło; dlatego nie tylko nie przeszkadzamy ciągnąć, ale i sami ciągniemy. Szlachtę ukazuje Sienkiewicz jako warstwę niejednorodną i bardzo zróżnicowaną. Część jej reprezentantów to żarliwi patrioci, którzy gotowi są poświęcić wszystko w imię ojczyzny (Wołodyjowski, Skrzetuscy), inni natomiast patrzą głównie na swój prywatny interes, stając po stronie zwycięzców (liczne oddziały dołączają najpierw do Szwedów, by później, kiedy sytuacja ulega zmianie, bronić Rzeczpospolitej). Nie brakuje wśród szlachty awanturników i warchołów, którzy nieustannie wdają się w burdy i wchodzą w konflikt z prawem, zupełnie nie respektując jego nakazów (Kmicic w Wołmontowiczach, Kukliński gromadzący w swoich oddziałach przestępców). Szlachta rzadko jest jednomyślna, najczęściej działa, stosując kryterium prywatnej korzyści lub pod wpływem silnych emocji. Przykładem jest scena rozgrywającą się pod Ujściem. Kiedy wojewoda poznański - Krzysztof Opaliński - podpisuje akt kapitulacji, wielu zebranych cieszy się, gdyż zdąży powrócić do majątków przed żniwami. Inni - nastawieni patriotycznie - są oburzeni, krzyczą i pomstują. Nie mają jednak wpływu na resztę zgromadzonych ani żadnego planu działania. Ludzie znajdujący się na najniższym szczeblu hierarchii - drobna szlachta, chłopi itd. - także tworzą grupę zróżnicowaną. Nie brakuje tu, jak wszędzie, pieniaczy i awanturników (kompania Kmicica) i drobnych przestępców (Kiemliczowie). Z drugiej strony to właśnie u chłopów i niezbyt zamożnej szlachty dostrzec można najsilniejsze nastroje patriotyczne. Do klasztoru na Jasnej Górze każdego dnia zgłaszają się ochotnicy gotowi bronić świętego przybytku, górale ratują króla przed Szwedami, Michałko wykazuje się szczególną odwagą w czasie starcia przy plebanii. W dziele Sienkiewicza pojawiają się również jednostkowi bohaterowie, którzy zdają się uosabiać cechy typowe dla społeczeństwa. Paweł Sapieha - bogaty i potężny magnat z Litwy - w obliczu zagrożenia ze strony szwedzkiej poświęcił ogromną część swego majątku, by zgromadzić oddziały. Jednakże jako dowódca dwukrotnie popełnił karygodne błędy, które spowodowane były wyłącznie jego zamiłowaniem do ucztowania. Jan Onufry Zagłoba - przyjaciel Michała Wołodyjowskiego, być może najbardziej krystalicznej postaci ukazanej w powieści - jest szlachetny, rozsądny i sprytny. Nie stroni jednak od pełnego kufla, miłuje się w ucztach, działa w sposób porywczy i nieprzemyślany. Polacy zostali przedstawieni w „Potopie” jako naród odważny i heroiczny, dumnie stawiający czoła największym zagrożeniom. Jednakże na tym pochwalnym obrazie widoczne są liczne rysy. Są to brak jednomyślności, nadmierne hołdowanie własnej korzyści, niestałość, emocjonalność, uwielbienie uczt i wystawnego sposobu życia, porywczość i gwałtowność. Część z tych postaw odeszła w niepamięć wraz z przeminięciem sarmatyzmu, ale niektóre z nich zdają się być uniwersalne. Historia pokazuje przecież, że Polacy potrafią zjednoczyć się w obliczu zagrożenia, by, kiedy tylko zostanie ono odsunięte, wrócić do wzajemnych utarczek i przepychanek. Rozwiń więcej
otázky) w Bratysławie na rep rezentatywnej próbie osób w wieku powyżej lat 18; w przypadku Polaków Nie znam, ale nie lubię. P ostawy Czechów wobec Polski i Polaków … 15
„Jaki obraz Polaków wyłania się z „Potopu” Henryka Sienkiewicza? Punktem wyjścia swoich rozważań uczyń wnioski wynikające z analizy podanych fragmentów powieści Henryka Sienkiewicza. Zwróć uwagę na ich znaczenie w kontekście całości powieści.”„Potop” Henryka Sienkiewicza jest powieścią historyczną z domieszką elementów przygodowych. Utwór ten był pisany przede wszystkim ku „pokrzepieniu serc” Polaków będących w tym czasie pod zaborami. Z tego względu przedstawionych jest w nim o wiele więcej zalet niż wad Polaków. Wygrane walki wojsk Polskich opisane są na wielu stronach tej powieści, zaś o przegranych dowiadujemy się tylko z krótkich wypowiedzi. W swym dziele Sienkiewicz w sposób niemal idealny ukazuje sarmacką Polskę, jak i samych Polaków. Autor bardzo umiejętnie manipulował historią i przebiegiem wojny ze Szwecją naginając ją tak jak było mu to potrzebne. Jednakże pomimo tego rzetelnie i obiektywnie przedstawił Polaków żyjących w tamtych czasach. Świadczą o tym dwa pierwszym fragmencie, poprzez rozmowę barona Lisoli, wysłannikiem cesarskim z Brandenburgii, udającym się do króla polskiego a Wrzeszczowiczem, Czechem, będącym w służbie króla szwedzkiego, którą podsłuchał Kmicic dowiadujemy się co o Polakach sądzi jeden z cudzoziemców. Rzecz dzieje się po kapitulacji fragmencie tym Wrzeszczowicz – cudzoziemiec, który został bardzo dobrze przyjęty przez Polaków, przedstawia ich w bardzo negatywnym świetle. Jest on zdania, że Polacy są skazani na klęskę , ponieważ sami bardzo się do niej przyczyniają. Kapitulowali, poddawali się, kiedy wygrana byłaby możliwa, jeśli tylko wykazaliby inicjatywę i chęć działania. Według niego, bardziej zależy im na swoich własnych interesach, niż na dobrze ojczyzny. Ponadto wskazuję na panującą w Polsce anarchię. Nieumiejętność podjęcia wspólnej decyzji, zrywanie sejmów, nadużywanie złotej wolności szlacheckiej czy ograniczanie władzy królewskiej podaje za przyczyny takiego stanu rzeczy. Według Czecha najbardziej charakterystyczną cechą Polaków jest wszechobecna prywata, gdyż w jego zdaniu najczęstszym powodem kapitulacji Polaków były obietnice o nie zmniejszaniu dotychczasowych przywilejów szlacheckich. Uważał, że Sarmatom jest obojętne komu podlegają dopóki ich majątek jest bezpieczny. Żeby bronić ojczyzny potrzebne było pójście na wojnę, zostawienie swego majątku, a w razie potrzeby oddanie jego części na potrzeby państwa. Jednak XVII wieczni Sarmaci nie byli patriotami i nie potrafili się na to zdobyć. Wszystkim tym wadom towarzyszy również warcholstwo, pieniactwo i nie ustające pijaństwo. Jedyną godną podziwu cechą Polaków jest według Wrzeszczowicza polska jazda- Husaria. Jednak przytacza w tym miejscu historię Galów, którzy również słynęli ze świetnej jazdy, a los jaki ich spotkał czeka również jak sądzi Polaków. Warto nadmienić w tym miejscu , że opinia jaką cudzoziemiec prezentuje o Polakach jest przedstawiona przed obroną Jasnej Góry, co jak się okazuje ma duże znaczenie. Wrzeszczowicz negatywnie wypowiada się o Polakach, uważając że czeka ich rychła klęska, do której doprowadzi ich brak rozumu, pieniactwo oraz prywata. Również Kmicic czuł i uznawał prawdę w ostrych słowach cudzoziemca, jednak nie czynił tego zbyt fragmentem w którym pojawia się opinia na temat Polaków jest narada u Jana Kazimierza po przybyciu Kmicica z Częstochowy . Podczas narady królowa Maria Ludwiga Gonzaga zwraca się do króla Jana Kazimierza z prośbą o przebaczenie Polakom oraz powrót do kraju. Królowa bardzo przemyślnie przedstawiła sprawy Polskie. Jej wypowiedź jest utrzymana w bardzo pochlebnym tonie, ukazując wiele pozytywnych cech narodu Polskiego. Przyznaje ona, że faktycznie Polacy zgrzeszyli swoją lekkomyślnością i swawolą, jednak uważa, że nie ma takiego drugiego narodu, który tak szybko zauważyłby swoje winy i tak szybko zabrał się za poprawę. Królowa uważa Polaków za wspaniały naród. Przytacza tutaj nikt brak zamachów stanu, wierność Bogu , królowi i ojczyźnie. Twierdzi, że widząc swoje błędy są oni zdolni do poświęceń. Uważa, że jedynie przy pomocy i przewodnictwu Jana Kazimierza możliwe są przyszłe triumfy i lepsze dni. Również sam narrator odnosi się pozytywnie do postaci królowej Gonzagi. W przypadku tej wypowiedzi obrona Jasnej Góry miała już miejsce, co jak można zauważyć jest w Potopie punktem kulminacyjnym , po którym Polacy zmieniają się diametralnie, i z pijaków , których interesuje jedynie własna korzyść zmieniają się w heroicznych patriotów, dla których najważniejsze jest dobro ojczyzny bez względu na to jakie koszty będą musieli istotną jest to ,że obie opinie należą do postaci , które mają swoją historię i doświadczenia z Polakami. Sprawia to że wypowiedzi są nacechowane emocjonalne, a więc są subiektywne. Cechą charakterystyczną tych wypowiedzi jest hiperbolizm obecny, który objawia się w przesadnych opiniach o Polakach, przedstawiając ich nadmiernie pozytywnie lub negatywnie. Przy pierwszym spojrzenie obie opinie są ukazane jako równoważne, jednakże narrator bardziej przychyla się do zdania królowej, która jest ukazana jako matka narodu chcąca jego dobra, bez względu na to jak bardzo upadł . Według mnie obie opinie są uzasadnione i poparte przez wydarzenia rozgrywające się w powieści jak choćby bezprawne spalenie Wołmontowicz przez Kmicica i wymordowanie ich mieszkańców ukazujące anarchie w państwie Polskim, czy wierność religii, która zamanifestowana została po zaatakowaniu przez Szwedów Jasnej Góry. Potop idealnie przedstawia sprawy Polski i Polaków, tak samo przedstawiając ich wady i zalety. Jest obraz złożony i niejednoznaczny, jednak jego pozytywne aspekty zapewne podniosły na duchu nie jednego rodaka żyjącego pod zaborami. Obraz Polaków XVII wieku w "Potopie" Henryka Sienkiewicza. Jaki obraz Polaków XVII wieku wyłania się z Potopu Henryka Sienkiewicza? Punktem wyjścia swoich rozważań uczyń wnioski z analizy danych fragmentów powieści. Zwróć uwagę na ich znaczenie dla całości „Potopie” Henr... Obraz Polaków XVII wieku w "Potopie" Sienkiewicza. Jaki obraz Polaków XVII wieku wyłania się z Potopu Henryka Sienkiewicza? Punktem wyjścia swoich rozważań uczyń wnioski z analizy danych fragmentów powieści. Zwróć uwagę na ich znaczenie dla całości Henryka Si... Obraz Polaków XVII wieku w "Potopie" H. Sienkiewicza. Jaki obraz Polaków XVII wieku wyłania się z „Potopu” Henryka Sienkiewicza? Punktem wyjścia swoich rozważań uczyń wnioski z analizy danych fragmentów powieści. Zwróć uwagę na ich znaczenie dla całości Sienkie... Obraz Polaków XVII wieku w "Potopie" Henryka Sienkiewicza. ?Potop? Henryka Sienkiewicza to narodowa epopeja powstała dla pokrzepienia serc Autor ukazuje w niej losy poszczególnych warstw społeczeństwa polskiego i jego dzieje. Poprzez zaprezentowanie kontrastu w wypowiedziach bohaterów wskazuje on jedno... Obraz Polaków XVII wieku w "Potopie" Henryka Sienkiewicza. Jaki obraz Polaków XVII wieku wyłania się z Potopu Henryka Sienkiewicza? Punktem wyjścia swoich rozważań uczyń wnioski z analizy danych fragmentów powieści. Zwróć uwagę na ich znaczenie dla całości kartach ?Trylogii...
Założenia ideowe w „Potopie”. W czasach rozbiorowych, gdy brak było polskich instytucji państwowych i społecznych pielęgnowanie historii i jej funkcja jednocząca Polaków i chroniąca ich tożsamość była bardzo istotna. Motywy historyczne często pojawiały się w literaturze i sztuce. Istotną rolę zaczęło odgrywać nowoczesne
